
Chuyện Activation trong win XP
Windows Product Activation (WPA) - Kích hoạt Sản
phẩn Windows là một công nghệ dùng để cấp bản quyền hay kích hoạt một bản
Windows XP được cài đặt trên một máy vi tính cụ thể nào đó. Theo thỏa thuận
Microsoft (Microsoft Agreements), người sử dụng được phép cài đặt mỗi bản
Windows XP trên một máy vi tính duy nhất. Khi bạn kích hoạt Windows XP, nó
sẽ phân tích các thành phần chủ chốt trong máy vi tính của bạn (tức các phần
cứng chính) và tạo ra một gia trị nội bộ (internal value) kết hợp với mă
nhận dạng ID sản phẩm của bạn.
Quá tŕnh này tạo ra một chuỗi gồm 50 số gọi là "Installation ID" (số nhận
dạng cài đặt). Sau đó, chuỗi số này được gửi tới Microsoft để đổi lấy một mă
kịch hoạt Activation ID gồm 42 số để "mở khóa" cho Windows XP của bạn.
Xin lưu ư cho, cái chuỗi 25 số (gồm 5 nhóm) Product Key (mà ta quen gọi là
CD Key) nạp vào lúc cài đặt Windows XP chỉ có giá trị mở khóa tạm ở ngoài...
ngơ. Installation ID là ch́a khóa cổng, c̣n Activation ID mới chính là ch́a
khóa cửa.
V́ thế, bạn sẽ không thể dùng một bản Windows XP
đă cài đặt và "ắc-ti" với một máy vi tính để cài đặt và kích hoạt thêm một
máy vi tính khác. Bởi thông tin về máy vi tính thứ nhất gắn liền với Product
Key đă được Microsoft lưu vào cơ sở dữ liệu.
Nếu không kích hoạt Windows XP ngay sau khi cai
đặt, bạn sẽ có 30 ngày c̣n lại để tiến hành "ắc-ti" theo yêu cầu. (Ở các bản
beta và release candidate, thời gian này chỉ có 14 ngày). Trong trường hợp
cài đặt xong mà bỏ qua (skip) thủ tục "ắc-ti", bạn sẽ được thường xuyên nhắc
nhở với một icon h́nh ch́a khóa thường trú ở khay công cụ hệ thống.
Thỉnh thoảng, bạn nhận được một hộp thoại nhắc số ngày c̣n lại phải "ắc-ti"
và hỏi bạn có muốn kích hoạt ngay lúc này không.
Sau thời hạn 30 ngày,nếu vẫn chưa được kích hoạt,
Windows XP sẽ "đ́nh công", không chịu làm bất cứ chuyện ǵ cho bạn ngoại trừ
cái thủ tục ắc-ti. Thật ra, vụ "ắc-ti" phần mềm không phải là chuyện mới mẻ
chi đâu. Các công ty phần mềm khác như Adobe, Symantec cũng yêu cầu người
dùng đăng kư sản phẩm sau khi cài đặt xong và sẽ cấp một khóa kích hoạt
(activation key) cho bạn sử dụng phần mềm của họ. Nhưng xét về mặt nhiêu khê,
phiền phức và nghiệt ngă th́ chẳng ai qua mặt nổi "đại gia" Microsoft!
Do các mă kích hoạt được xây dựng dựa trên thông
số các phần cứng, Windows XP đặt một chức năng giám sát các việc thay đổi
phần cứng trong máy người sử dụng. Nếy máy tính thay đổi (nâng cấp) quá
nhiều món, Windows XP sẽ đ̣i hỏi bạn phải "ắc-ti" lại.
Có một vấn đề rất quan trọng là nếu bạn format ổ
cứng và cài lại Windows XP trên cùng một máy tính mà không có thay đổi phần
cứng, bạn có thể "ắc-ti" Windows XP bao nhiêu lần tùy thích, mà không hề bị
Microsoft hỏi vặn hỏi vẹo cái ǵ.
Ngoài ra, nếu bạn gắn thêm một ổ đĩa cứng thứ
hai hay một ổ CD-ROM, chuyện kích hoạt lại cũng không cần thiết. Nếu bạn chỉ
định dạng lại (reformat) phần cứng đang có, bạn có thể "ắc-ti" lại Windows
XP bao nhiêu lần tùy thích. Việc thêm bộ nhớ RAM hay thay đổi card màn h́nh
cũng không bị coi là "một máy PC mới".
Nhưng nếu bạn gắn một card mạng (network adapter - NIC) th́ nghiêm trọng đó.
Windows XP sẽ phải quyết định xem việc "ắc-ti" lại này là ở cùng một máy PC
cũ hay là trên một PC khác. Trong trường hợp bạn thay đổi một thiết bị lặp
đi lặp lại nhiều lần, như gắn một card màn h́nh mới tới 5 lần, Windows XP sẽ
chỉ tính đó là một lần thay đổi. Windows XP sẽ cho phép kích hoạt lại một hệ
thống có các thay đổi cơ bản tới 4 lần một năm.
Windows XP lưu trữ kết quả giám sát việc "ắc-ti"
trong một file tên WPA.DBL nằm trong thư mục WINDOWS/SYSTEM32. Nếu bạn
delete file này (nhất là khi format hay bung ghost một partition), bạn sẽ
phải "ắc-ti" lại.
Ở đây, có lẽ cũng xin nói thêm. Microsoft Office
XP cũng đ̣i hỏi phải "ắc-ti". Sau khi cài đặt, nó cho phép bạn xài thử 50
lần trước khi bị buộc phải "ắc-ti". Cứ mỗi lần mở một chương tŕnh nào trong
Office XP, tài khoản của bạn bị tính là 1 lần. Chẳng hạn, bạn có thể dùng
Word 25 lần, Excel 15 lần và PowerPoint 10 lần, hễ cộng lại đủ 50 lần là "̣
re Rô-be đánh đu".
Cuối cùng, bạn sẽ thắc mắc : Vậy th́ cái tṛ "ắc-ti"
của các sản phẩm thế hệ XP của Microsoft có bị bẻ khóa (crack) được không ?
Ôi, chuyện tế nhị làm sao đó. Chỉ có thể nói mí mí rằng : xưa nay và cả mai
sau trên cơi hồng trần vẫn luôn có giá trị cái câu đúc kết "cao nhân tắc hữu
cao nhân trị". Họa chăng bác Bill Gates kiếm được cái khóa "từ trời rơi
xuống", chứ c̣n là khóa "made in human" (do con người tạo ra) th́ ôi thôi
đành chịu cái quy luật nghiệt ngă "có người khóa được ắt có ngườ mở được".
Vấn đề là ư thức tuân thủ các luật lệ về bản quyền của người sử dụng - nhất
là những người có đủ điều kiện tài chính. Bằng chứng nhăn tiền là các bản
Windows XP Pro "trôi nổi" trên thị trường đă bị các tay cracker "điểm huyệt"
nghiệt tới mức hết biết "ắc-ti" là cái ǵ?
Phạm Hồng Phước